Uwaga! To nie jest porada medyczna.
Buraki od wieków cieszą się uznaniem zarówno w kuchni, jak i w medycynie naturalnej. Te niepozorne warzywa kryją w sobie mnóstwo cennych składników odżywczych, a proces kiszenia sprawia, że ich właściwości zdrowotne zyskują nowy wymiar. Kiszone buraki to idealny sposób na wzmocnienie organizmu i poprawę zdrowia, zwłaszcza w okresach osłabienia i niskiej odporności. Co takiego mają w sobie, że są tak wartościowe?
Bogactwo składników mineralnych
Buraki są doskonałym źródłem manganu, który wspiera zdrowie kości i krzepnięcie krwi. Jedna sztuka buraka zaspokaja około 17% dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek. Mangan ma również działanie antyoksydacyjne, pomagając organizmowi w walce ze stresem oksydacyjnym i neutralizując wolne rodniki.
W kiszonych burakach znajdziemy także potas, który reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową organizmu. Ten minerał wspiera prawidłowe ciśnienie krwi, co jest szczególnie ważne dla osób z nadciśnieniem tętniczym.
Buraki są jednym z najlepszych źródeł witaminy B9, znanej również jako kwas foliowy. Jedna sztuka buraka dostarcza od 25 do 50% dziennego zapotrzebowania na ten składnik, który jest kluczowy dla zdrowia układu nerwowego i krążenia. Szczególnie istotny jest dla kobiet w ciąży, ponieważ wspiera prawidłowy rozwój płodu. Dodatkowo w badaniu “Skuteczność suplementacji kwasu foliowego w profilaktyce udaru mózgu: metaanaliza” przeprowadzonym w 2007 roku, naukowcy zauważyli, że osoby, które dostarczają do organizmu duże ilości witaminy B9 mają istotnie mniejsze ryzyko udaru mózgu, nawet o 18 do 29% mniejsze ryzyko. W warzywach tych obecne są także betalainy, czyli związki odpowiedzialne za intensywny, czerwony kolor buraków, działają jako silne przeciwutleniacze. Dzięki nim kiszone buraki nie tylko zachowują piękny kolor, ale także pomagają w walce z utlenianiem cholesterolu, co zmniejsza ryzyko miażdżycy i chorób serca. Badacze pracy z 2013 roku “Suplementacja betainy obniża poziom homocysteiny w osoczu i zdrowych dorosłych uczestników: metaanaliza”, udowodnili, że duża ilość betainy, która m.in. naturalnie znajduje się w burakach może spowodować obniżenie stężenia homocysteiny we krwi o średnio 5 do 20%.
Podczas kiszenia buraków dochodzi do fermentacji, która wpływa korzystnie na ich skład. Fermentacja obniża zawartość węglowodanów i FODMAP-ów (związków łatwo fermentujących w jelitach), dzięki czemu kiszone buraki są łagodniejsze dla układu pokarmowego. To świetna alternatywa dla osób cierpiących na dolegliwości żołądkowo-jelitowe, które mogą mieć problem z jedzeniem surowych buraków.
Kiszone buraki stają się także bogatym źródłem bakterii kwasu mlekowego. Te pożyteczne mikroorganizmy wspierają florę bakteryjną jelit, co przekłada się na lepsze trawienie, wzmocnienie odporności i ogólne zdrowie układu pokarmowego.
Korzyści zdrowotne kiszonych buraków
- Obniżenie ciśnienia krwi. Kiszone buraki, podobnie jak surowe, mogą wpływać na zwiększenie stężenia tlenku azotu, który rozszerza naczynia krwionośne, obniżając ciśnienie krwi. Spożywanie soku z buraków w ilości pół szklanki dziennie może przynieść korzystne efekty w tym zakresie.
- Wsparcie układu krążenia. Buraki, dzięki obecności betainy, betalain i kwasu foliowego, wzmacniają naczynia krwionośne, poprawiając ich elastyczność. Co więcej, betaina obniża poziom homocysteiny, która w nadmiarze uszkadza naczynia krwionośne i sprzyja miażdżycy.
- Ochrona wątroby i nerek. Związki zawarte w burakach, zwłaszcza antyoksydanty, chronią wątrobę przed działaniem toksyn, a ich regularne spożywanie może zapobiegać uszkodzeniom nerek wywołanym stosowaniem antybiotyków, takich jak gentamycyna.
- Korzyści dla kobiet w ciąży. Dzięki wysokiej zawartości kwasu foliowego kiszone buraki są szczególnie zalecane przyszłym mamom. Pomagają w prawidłowym rozwoju mózgu i rdzenia kręgowego płodu, a ich niedobór może prowadzić do poważnych wad rozwojowych.
Czy buraki leczą anemię?
Buraki, mimo że zawierają żelazo, nie dostarczają go w wystarczającej ilości, aby skutecznie leczyć anemię. W jednym buraku znajduje się około 0,8 mg żelaza, co pokrywa jedynie 5% dziennego zapotrzebowania na ten składnik u osób zdrowych. Dla osób cierpiących na anemię to zdecydowanie za mało, gdyż ich organizm wymaga znacznie większych dawek tego pierwiastka. Ponadto, żelazo obecne w burakach to tzw. żelazo niehemowe, które jest gorzej przyswajalne przez organizm. Mimo to buraki mogą stanowić cenny dodatek do diety osób z anemią, dzięki zawartości witaminy C, która wspomaga wchłanianie żelaza.
Sok z kiszonych buraków – naturalne źródło zdrowia
Codzienne spożywanie zakwasu z buraków lub soku z kiszonych buraków to doskonały sposób na dostarczenie organizmowi wszystkich cennych składników zawartych w burakach. Optymalna ilość to pół szklanki zakwasu dziennie. Sok nie tylko dostarcza witamin i minerałów, ale także wspiera układ odpornościowy i przyspiesza regenerację organizmu.
Potencjalne skutki uboczne spożywania soku z buraka
Chociaż buraki są niezwykle zdrowe, ich spożywanie może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Zawierają one duże ilości szczawianów – związków antyodżywczych, które mogą utrudniać wchłanianie wapnia. U osób, które mają niski poziom wapnia w diecie, nadmierne spożycie szczawianów może sprzyjać tworzeniu się kamieni nerkowych. Kolejnym problemem mogą być dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak bóle brzucha, biegunki czy uczucie przelewania, wynikające z wysokiej zawartości fodmap – substancji łatwo fermentujących w jelitach. Z tego względu osoby z problemami trawiennymi powinny ostrożnie podchodzić do spożycia buraków.
Jak przygotować sok z kiszonych buraków?
Proces przygotowania kiszonych buraków jest prosty i wymaga jedynie kilku składników. Potrzebujesz 1 kg buraków, 1 litr wody, 1 łyżkę soli, kilka ząbków czosnku i przypraw. Kiszenie trwa od 5 do 7 dni, a efekt to pełen wartości odżywczych zakwas, który można przechowywać w lodówce i spożywać przez dłuższy czas.
Przepis krok po kroku
- Przygotuj wyparzony słoik.
- Sporządź solankę (woda + sól).
- Pokrój buraki i ułóż w słoiku z przyprawami.
- Zalej solanką, lekko zakręć słoik i odstaw w ciepłe miejsce.
- Po 5-7 dniach zakwas jest gotowy!
Kiszone buraki to skarbnica wartości odżywczych, które wspierają zdrowie na wielu poziomach. Zawierają mangan, potas, kwas foliowy, betalainy i błonnik, które korzystnie wpływają na układ krążenia, regulują ciśnienie krwi i wspomagają pracę wątroby oraz nerek. Proces fermentacji dodatkowo wzbogaca je o probiotyki, poprawiając trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Regularne spożywanie kiszonych buraków lub soku z nich może przyczynić się do lepszego samopoczucia i ochrony zdrowia, jednak warto pamiętać o ich umiarze, zwłaszcza w kontekście ewentualnych skutków ubocznych.
Źródła:
Dr Bartek Kulczyński, https://youtu.be/-mKo8O8RczY?si=bWqQ_gJiT6uNJna8
Olini – Rodzina Olejarnia https://youtu.be/zhSbxnJedbw?si=rq4u21gT6Yt0zyQb
M. Tyszkiewicz, Zakwas z buraków – właściwości i zastosowanie, Racjonalni, https://super-racjonalni.pl/blog/strefa-wiedzy/zakwas-z-burakow-wlasciwosci-i-zastosowanie/